|
Olijventeelt in Kroatië onder de beste van de wereld
14 mei - De Italiaanse organisatie l’Extravergine heeft Kroatië
opgenomen op de lijst van de beste extra vergine olijfoliën ter
wereld. De extra vergine buža olie, afkomstig uit het
noordelijke schiereiland Istrië, werd uitgeroepen tot de beste
fruitolie ter wereld en werd daarmee automatisch geplaatst in de
prestigieuze gids over de kwaliteit van de olijfolie naar soort
en afkomst, die jaarlijks naar aanleiding van de verkiezing door
de organisatie wordt uitgegeven. De olie heeft een intense
fruitsmaak en wordt gemaakt door de eigenaren van landhuis
Stancija Meneghetti, gelegen bij Barbariga, ongeveer 25
kilometer vanaf Rovinj.
Dit jaar dongen maar liefst 3.000 oliesoorten uit 27 landen over
de hele wereld naar een plaats in de gids. Behalve de bijzondere
extra vergine olijfolie buža, streden nog een twintigtal oliën
uit Kroatië mee voor een topnotering in deze lijst van ’s
werelds beste oliën. Hoewel deze soorten niet werden bekroond
met een eerste prijs, zijn ze wel opgenomen in de gids. Een
bewijs dat de kwaliteit van de olijventeelt en olijvenproductie
in Kroatië uitstekend is.
Dat de olijfolie een belangrijke rol speelt in Istrië en
Dalmatië bewijst ook het toenemend aantal particulieren dat zich
in toenemende mate toespitst op de teelt en productie van
olijven. Naast deze primaire functie, hebben veel van hen de
olijfgaarden tevens in dienst van het toerisme gesteld. Steeds
meer ondernemers richten, naast de talrijke wijnkelders en
proeflokalen, ook proeverijen van olijfolie langs de kust op.
Een uitstekend voorbeeld daarvan is het eerder genoemde Stancija
Meneghetti.
Asperge
MEI 2007 - Asperge is een
wereldproduct. Zowel op het noordelijk als op het zuidelijk
halfrond worden asperges geteeld. Wit van kleur, maar ook groene
en asperges met paarse (violette) kopjes duiken met regelmaat
op. Ze zijn een groot deel van het jaar vers te koop. Naast de
Nederlandse zien we in onze winkelschappen in deze tijd van het
jaar ook steeds meer Griekse en Poolse asperges en in andere
delen van het jaar vooral Peruaanse asperges. Goed van
kwaliteit, maar net even anders dan ‘onze’ fameuze witte
asperge.
Lang voordat de witte asperge furore maakte, was de groene
asperge al een gewaardeerde groente in kloosters en
vorstenhuizen. Pas in de negentiende eeuw kwam de witte asperge
voor de dag. Binnen Europa heeft de groene het evenwel nooit zo
ver kunnen schoppen als de witte variëteit en zeker in onze
contreien al niet, maar de belangstelling voor de groene asperge
neemt weer zienderogen toe.
Het feit, dat de Duitse markt geen belangstelling had voor een
andere kleurvariant heeft ertoe bijgedragen, dat tot het einde
van de jaren tachtig van de vorige eeuw de groene asperge
nauwelijks werd geteeld in Nederland. Wat er aan groen verscheen
werd geïmporteerd uit Italië, traditioneel een land van groene
asperges. Spaanse kwekers zagen een gat in de markt en plantten
op grote schaal groene asperges met het oog op de export naar
Engeland, waar al decennia groene asperges werden geteeld van
nota bene Nederlandse rassen. Pas in 1988 kwam de teelt hier op
gang (vooral rond Eindhoven). En de consument had er
belangstelling voor. Ook al omdat de groene asperge aanmerkelijk
minder vezelig is dan zijn witte variant en daarom in feite niet
geschild hoeft te worden. Bijkomend voordeel is, dat de oogst
van groene asperges wel tot 14 dagen eerder kan beginnen in
vergelijking met die van zijn witte confrater.
Erotisch?
Is het omdat de punten en vooral die van de in Frankrijk veel
verkochte variant met de violette kopjes, bij sommigen
associatiaties oproepen aan het mannelijke geslachtsorgaan, of
is er meer waaraan de asperge, wonderlijk genoeg ondanks haar
uiterlijk, vaak de 'koningin’ der groenten wordt genoemd, die
amoureuze eigenschappen ontleent, waar Cleopatra al over repte.
In het grote aantal boeken over kruiden en planten met
geneeskrachtige eigenschappen dat we doorbladerden, kwamen we de
Asparagus officinalis echter niet tegen.
Ook de grote 'Van Dalen' brengt ons niet veel verder. Deze telg
uit de familie der lelieachtigen is volgens dit woordenboek bij
voorkeur vrouwelijk, maar kan ook mannelijk zijn. Ook het
'Nederlandse spreekwoorden, spreuken en zegswijzenboek' maakt
ons niets wijzer. 'Hij heeft er zijn aspergebedden aangelegd' is
de enige uitdrukking die we bij asperge terugvinden. En dat is
dan veeleer een voortvloeisel uit het feit, dat aspergebedden
pas jaren nadat ze zijn aangelegd echt vrucht gaan voortbrengen,
dan dat er een erotische uitleg aangegeven kan worden, de bedden
ten spijt. Toch worden in de volksmond aan de 'Asparagus
officinalis' magische en vooral seksueel prikkelende krachten
toegeschreven. Elseviers Culinaire Encyclopedie brengt wat meer
licht in de zaak, maar hoofdzakelijk culinair. 'Een
stengelgroente, oorspronkelijk afkomstig uit Zuid-Afrika. In
Nederland en België soms in het wild voorkomend', gevolgd door
al lang achterhaalde seizoensafbakeningen.
Asperges zijn er vandaag de dag het hele jaar door. Is het
aspergeseizoen hier over, dan worden ze geïmporteerd uit landen
van het zuidelijk halfrond. Maar door het introduceren van
nieuwe rassen en andere teelttechnieken (folieafdekking,
grondverwarming buiten, etc) kunnen ook de aspergekwekers hier
te lande al bijna tien maanden per jaar asperges aanvoeren aan
de veilingen. De voorliggende editie van de 'Culinaire' dateert
uit 1984. In tien jaar verandert er veel. In een oud kookboek
vinden we nog terug, dat tijdens het bewind van Lodewijk XIV
(1638-1715) in Argenteuil bij Parijs de eerste asperges werden
gekweekt. Het stapeltje boeken geselecteerd uit de honderden
titels van onze culinaire bibliotheek, wordt lager. We komen bij
Nederlands aspergekenner bij uitstek terecht, de bourgondische
Limburgse amateurkok Wiel Basten, die in een aantal boekwerkjes
het 'witte goud', of zoals hij zelf aangeeft op een van de
omslagen, de 'koningin der groenten' onder de loep neemt. Het
eerste een paperback en gewoon 'Het Aspergeboek' geheten, blijkt
bij openslaan nog een speciale handgeschreven wens van de auteur
te bevatten. 'Voor Ton, met de wens dat er uit dit boek veel
goeds mag voortkomen', Juli 1983. Hij kan tevreden zijn.
Sindsdien heb ik vele kilo's asperges verorberd, in alle
mogelijk vormen en variaties, tot en met asperge-ijs toe.
Bladerend door beide boeken kom ik tot de ontdekking, dat het
tweede boek met dezelfde titel in feite niets anders is dan een
letterlijke herdruk in luxe uitvoering is, met grotere foto's,
nu in kleur. Maar de inhoud maakt deze deceptie meer dan goed.
Aspergefanaat Basten dook echt in de geschiedenis van deze
eetbare stengel. Hij beschreef een stukje historie over deze
stokoude delicatesse, die al ten tijde van de farao's geliefd
was. Alles erover in zijn boek. Behalve in de historie dook hij
ook in de geheimzinnige krachten die aan de asperge
toegeschreven worden. We citeren.
Toch goed voor de liefde?
Julius Caesar, de geschiedenis ingegaan als een bikkelhard
soldaat die zich graag aan een schone vrouw gewonnen gaf, leefde
vanaf zijn bezoek aan Egypte tot aan zijn dood trouw als
echtgenoot aan haar zij. En Marcus Antonius raakte al voor haar
huwelijk met Caesar zo onder de indruk van haar charmes, dat hij
na de dood van de keizer naar Egypte toog om haar te helpen haar
belangen te verdedigen en haar meteen maar te huwen: Cleopatra.
Nu, dik twintig eeuwen na haar geheimzinnige gifdood, nog steeds
een van de meest fascinerende vrouwen die op dit ondermaanse
hebben vertoefd. Toegegeven, de natuur had haar rijkelijk
bedeeld met schoonheid. Maar daarnaast had ze een onuitputtelijk
arsenaal van middeltjes om die lieve Moeder Natuur een handje te
helpen. Variërend van een dagelijks bad in ezelinnenmelk tot
.... inderdaad, de asperge. Ze was geen uitzondering want de
notabelen en welgestelden benutten door de eeuwen heen de
krachten van de asperge om het liefdeleven ofwel op te peppen
ofwel in een bepaalde richting te leiden.
Asperge was echter, zo wisten de oude kruidenmeesters, niet
alleen goed voor de liefde. Lees maar: 'Dezelve zyn openende, en
overzulx goet tegens de verstopping van de Lever en de Nieren,
zy maakten de Buyk week, zuyveren de Borst, bevorderen het
Pissen, vermeerderen het Zaad, voornamelyk wanneer men deselve
warm met Boter eet; Zy geven aan het lighaam een goede reuk,
maar maakten de Pisse stinkende, en wanneer men die teveel eet,
Onvrugtbaar; En geneest egter de Geelsugt en stilt de pyn van de
Jigt, en de Wortel doet hetzelfde, maar het kooksel daar van
gedronken belet het ontfangen en voorttelen, het Zaad bevorderd
mede het Wateren, en doet de Buykloop ophouden: Indien de Honden
van het kooksel drinken zo sterven dezelve.'
Jammer dus voor de honden, concludeert Basten, 'maar aspergenat
schijnt voor hen niet zo gezond te zijn'. Een andere
kruidenmeester schrijft over de 'Aspergies' vrijwel hetzelfde,
maar weet nog een ander kwaad ermee te bestrijden: 'De Aspergies
zyn een lekker gewas en gezond voor yder een. Voornamelijk
wanneer se dik, murw, zoet en niet al te veel gekookt zyn; doet
de zieken honger krygen, de Wortel aan de Tanden gelegt neemt de
pyn weg, en maakt losse Tanden vast. Het kooksel daar van
dikwils gedronken breekt de Steen, en dryft het Garveel af, en
geeven aan het Aangezigt een gezonde koleur.'
Dat laatste schijnt wel te kloppen, want vandaag nog vinden
mensen baat bij een in het voorjaar gehouden aspergekuur.
Daarvoor dient men 's morgens voor tien uur eentiende liter
aspergenat te drinken, zo meldt de Limburgse publicist.
Wat zit er nu precies in die mysterieuze stengel
Een beetje natte vingerwerk, de verrichtingen van die oude
kruidenkenners en onderzoekers. Met onze moderne
onderzoekmethoden hebben we precies kunnen vaststellen wat er
allemaal in asperges zit. En dat is niet mis. Om te beginnen
93,5% water. Daarnaast 1,9% eiwit, 0,14% vet en 2,9%
koolhydraten, 0,84% ruwe celstof en 0,62% mineralen. En dat is
weer een hele rits: natrium, kalium, magnesium, calcium,
mangaan, ijzer, koper, fosfor, fluroride en chloride. Ook aan
vitaminen hebben asperges aardig wat te bieden: B-caroteen,
thiamine, riboflavine, nicotinezuur, panthoteenzuur, pyridoxine,
foliumzuur en ascorbinezuur. Voor alle volledigheid dan ook nog
maar even de aminozuren die in asperges voorkomen: isoleucine,
leucine, valine, methionine, fenylalaline, threonine, tryptofaan,
lysine, histidine en arginine. Al met al brengen asperges een
calorische waarde van 20 kCal of 84 kJ op de schaal.
En, net als aspergekenner pur sang Wiel Basten vragen velen zich
af, of de geneeskundige krachten die aan asperges toegeschreven
worden, inderdaad aanwezig zijn. Het is inderdaad aangetoond,
dat bepaalde stikstof- en zwavelhoudende stoffen zorgen voor een
diuretische (waterafdrijvende) werking. Voor mensen die gevoelig
zijn voor de ontwikkeling van nierstenen zijn asperges dus
bijzonder heilzaam. Het asparagine in de aspergepunt bevordert
de glycogeenvorming, waardoor diabetespatiënten baat hebben bij
het eten van asperges. Daarnaast zijn er gevallen bekend van
lijders aan een gevaarlijke waterzucht die opvallend verbeterde,
na een aspergekuur waarbij ze per dag uitsluitend circa 800 gram
verse asperges aten. Asperges worden daarnaast aangeraden als
helper bij het bestrijden van sommige huidziekten (eczema) en
bij het in de hand houden van de zenuwen.
Nooit gedacht dat er behalve het culinaire nog zo veel ander
goeds in de maagdelijk witte, sappige asperges stak. Alle reden
dus om in het zo korte seizoen van de witte Hollandse asperges
zo vaak mogelijk naar de keuken te ijlen om iets nieuws uit te
gaan proberen.
Bron: culinair.net
|
